Tiểu đường là một căn bệnh mạn tính gây ra bởi lượng đường trong máu cao. Nguyên nhân chính của bệnh tiểu đường là do cơ thể không sản xuất đủ insulin hoặc không sử dụng insulin một cách hiệu quả. Insulin là một loại hormone giúp cơ thể sử dụng glucose từ thức ăn làm năng lượng.
Khi lượng đường trong máu cao, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như tim mạch, đột quỵ, suy thận, mù lòa,… Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát bệnh tiểu đường. Một chế độ ăn uống hợp lý sẽ giúp duy trì mức đường huyết ổn định, giảm nguy cơ mắc các biến chứng của bệnh.
Contents
Những thực phẩm người bị tiểu đường nên hạn chế
Để kiểm soát bệnh tiểu đường, người bệnh cần hạn chế một số loại thực phẩm trong khẩu phần ăn hàng ngày. Dưới đây là những thực phẩm người bị tiểu đường nên hạn chế hoặc tránh ăn:
Lượng tinh bột và cách lựa chọn thực phẩm giàu tinh bột
Tinh bột là một trong những chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể, cung cấp năng lượng cho các hoạt động sống. Tuy nhiên, người bị tiểu đường cần hạn chế lượng tinh bột trong khẩu phần ăn. Lượng tinh bột khuyến nghị cho người bị tiểu đường phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm tuổi tác, mức độ hoạt động thể chất, tình trạng sức khỏe tổng thể.
Theo Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ, lượng tinh bột khuyến nghị cho người bị tiểu đường là từ 45-60% tổng lượng calo nạp vào cơ thể. Điều này có nghĩa là người bị tiểu đường nên hạn chế sử dụng các loại thực phẩm giàu tinh bột như bánh mì, gạo, khoai tây, bột mì, bánh quy, bánh ngọt, nước giải khát có gas,….
Ngoài ra, người bị tiểu đường nên lựa chọn thực phẩm giàu tinh bột có chỉ số đường huyết thấp (GI thấp). GI là chỉ số đánh giá tốc độ hấp thụ glucose của thực phẩm vào máu. Thực phẩm có GI thấp sẽ được hấp thụ chậm hơn, giúp duy trì mức đường huyết ổn định. Các loại thực phẩm có GI thấp bao gồm:
- Rau củ quả: rau xanh, cà chua, cà rốt, bí đỏ, dưa leo, cải bó xôi,….
- Trái cây: táo, lê, kiwi, dâu tây, quả việt quất, nho, cam,….
- Ngũ cốc nguyên hạt: yến mạch, lúa mạch, lúa mì, lúa mạch, hạt chia, hạt óc chó, hạt điều, hạt hướng dương,….
- Đậu và sản phẩm từ đậu: đậu tương, đậu phụ, đậu nành, đậu đen, đậu xanh,….
Ngoài ra, người bị tiểu đường cần hạn chế sử dụng các loại thực phẩm có GI cao như bánh mì trắng, bánh quy, bánh ngọt, bánh kem, mì ăn liền, bánh mỳ sandwich, bánh pizza, khoai tây chiên,….
Xem thêm: Top các TPCN tăng cường sinh lý cho nam tốt nhất hiện nay
Các loại đồ uống có hại cho người bị tiểu đường
Đồ uống cũng là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sức khỏe của người bị tiểu đường. Nhiều loại đồ uống có chứa đường và calo cao, gây tăng đường huyết và dẫn đến các biến chứng của bệnh. Dưới đây là một số loại đồ uống người bị tiểu đường nên hạn chế hoặc tránh:
- Đồ uống có gas: nước ngọt có gas, nước giải khát có gas, soda,…
- Nước ép trái cây: nước ép cam, nước ép táo, nước ép nho, nước ép lựu,…
- Nước trái cây có đường: nước chanh, nước cam, nước táo, nước dưa hấu,…
- Cà phê và trà có đường: cà phê đen, cà phê sữa, trà đen, trà sữa, trà xanh,…
- Nước mía, sinh tố và các loại nước trái cây có đường.
Thay vào đó, người bị tiểu đường nên chọn các loại đồ uống không đường hoặc ít đường như nước lọc, nước ép rau củ quả không đường, trà xanh không đường, nước chanh không đường,…
Hạn chế chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa
Chất béo là một trong những nguồn năng lượng quan trọng cho cơ thể. Tuy nhiên, người bị tiểu đường cần hạn chế sử dụng các loại chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa để giảm nguy cơ mắc các biến chứng của bệnh.
Chất béo bão hòa
Chất béo bão hòa là loại chất béo có nguồn gốc từ động vật như thịt, pho mát, kem, bơ,…. Nó có thể tăng mức cholesterol trong máu và gây tắc nghẽn động mạch, dẫn đến các biến chứng tim mạch và đột quỵ. Do đó, người bị tiểu đường nên hạn chế sử dụng các loại thực phẩm giàu chất béo bão hòa như:
- Thịt đỏ: thịt bò, thịt heo, thịt cừu,…
- Pho mát: pho mát cheddar, pho mát mozzarella, pho mát bơ,…
- Kem: kem tươi, kem sữa,…
- Bơ: bơ rắn, bơ dạng lỏng, bơ sữa,…
- Mỡ động vật: mỡ heo, mỡ gà, mỡ bò,…
Thay vào đó, người bị tiểu đường nên chọn các loại thực phẩm giàu chất béo không bão hòa như cá, hạt óc chó, hạt hướng dương, dầu ô liu, dầu dừa, dầu hạnh nhân,…
Chất béo chuyển hóa
Chất béo chuyển hóa là loại chất béo có nguồn gốc từ cây trồng như dầu thực vật, dầu ăn, dầu hạt,… Nó có thể tăng mức cholesterol xấu (LDL) trong máu và giảm mức cholesterol tốt (HDL), gây tắc nghẽn động mạch và tăng nguy cơ mắc các biến chứng của bệnh. Do đó, người bị tiểu đường nên hạn chế sử dụng các loại thực phẩm giàu chất béo chuyển hóa như:
- Dầu ăn: dầu đậu nành, dầu hoa hướng dương, dầu đậu phộng,…
- Dầu thực vật: dầu dừa, dầu ô liu, dầu hạt,…
- Kem: kem tươi, kem sữa,…
- Bơ: bơ rắn, bơ dạng lỏng, bơ sữa,…
Thay vào đó, người bị tiểu đường nên chọn các loại thực phẩm giàu chất béo không chuyển hóa như cá, hạt óc chó, hạt hướng dương, dầu ô liu, dầu dừa, dầu hạnh nhân,…
Kiểm soát lượng đường và chất ngọt trong thực phẩm
Người bị tiểu đường cần kiểm soát lượng đường và chất ngọt trong thực phẩm để giảm nguy cơ tăng đường huyết. Dưới đây là một số lời khuyên để kiểm soát lượng đường và chất ngọt trong thực phẩm:
- Hạn chế sử dụng đường trắng, đường cát, đường nâu, đường mía, đường hoa quả, mật ong,…
- Thay thế đường bằng các loại thực phẩm có hàm lượng đường thấp như xylitol, sorbitol, stevia,…
- Hạn chế sử dụng các sản phẩm có chứa đường như bánh kẹo, kem, chocolate, nước ngọt,…
- Chú ý đọc nhãn hiệu trên bao bì để biết chính xác lượng đường và chất ngọt có trong sản phẩm.
Tránh ăn quá nhiều trái cây ngọt
Trái cây có nhiều chất dinh dưỡng và là một phần quan trọng trong chế độ ăn uống của người bị tiểu đường. Tuy nhiên, không phải loại trái cây nào cũng tốt cho người bị tiểu đường. Một số loại trái cây có hàm lượng đường cao có thể gây tăng đường huyết và dẫn đến các biến chứng của bệnh.
Người bị tiểu đường nên hạn chế sử dụng các loại trái cây có hàm lượng đường cao như chuối, nho, xoài, dừa, vải, mít, cam, nho khô, nước ép trái cây có đường,… Thay vào đó, họ nên ăn các loại trái cây có hàm lượng đường thấp như kiwi, dâu tây, quả mâm xôi, quả việt quất,…
Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn và đồ ăn nhanh
Thực phẩm chế biến sẵn và đồ ăn nhanh thường có chứa nhiều đường, chất béo và calo cao. Chúng cũng có thể chứa các chất bảo quản và phẩm màu gây hại cho người bị tiểu đường. Do đó, người bị tiểu đường nên hạn chế sử dụng các loại thực phẩm này và thay vào đó là các món ăn tự nấu từ các nguyên liệu tươi và không chứa đường, chất béo bão hòa và chất bảo quản.
Ngoài ra, người bị tiểu đường cần lưu ý đến việc kiểm soát lượng calo trong khẩu phần ăn hàng ngày để duy trì cân nặng và giảm nguy cơ mắc các biến chứng của bệnh.